车讯:2016广州车展：北京现代全新悦动正式亮
Thonj?zat jan? shenja pik?simi q? p?rdoren n? disa sisteme t? shkrimit p?r t? sh?nuar ligj?ratat e drejta, citatet, ose frazat. N? t? folur p?rfaq?sojn? fjal?t q? dikush i ka th?n? apo q? i ka shkruar.
P?rdorimi i thonj?zave
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]§ 116. Thonj?zat p?rdoren n? ligj?rat?n e drejt? dhe n? citime p?r t? ve?uar e p?r t? dalluar fjal?t q? riprodhohen, nga fjal?t e autorit (fjal?t q? paralajm?rojn? fjal?t e riprodhuara ose q? tregojn? se kujt i p?rkasin ato fjal?):
Gjysm? ore m? par?, dikush vraponte n?p?r bulevard duke thirrur si i marr?: ?Qeveria ra. Qeveria ra.“
Sh?nime 1. Thonj?zat vihen pas pik?pyetjes a pik??uditjes kur fjal?t q? riprodhohen, formojn? nj? fjali a periudh? pyet?se a thirrmore:
?A do ta kemi mbaruar ?atin? para se t? z?n? shirat?“
- Ja, kjo na shqet?sonte t? dyve.
I panjohuri u kthye dhe thirri me t? madhe: ?Ata kan? frik? nga ne!“
2. Kur fjal?t riprodhohen, formojn? nj? fjali a periudh? d?ftore dhe ndodhen pas fjal?ve t? autorit, thonj?zat vihen pas pik?s:
Kujtoi koh?n kur kishin punuar bashk? dhe tha me mend: ?koh? t? bukura.“
Kur fjal?t q? riprodhohen, formojn? nj? fjali d?ftore dhe ndodhen para fjal?ve t? autorit, pas thonj?zave vihet presje dhe viz?:
?E paska radh?n plaku p?r t? d?gjuar“, - thash? me vete dhe fillova t? trokitja der? m? der?...
3. Thonj?zat vihen pas shum?pik?shit, kur fjal?t q? riprodhohen, mbarojn? me t?:
Por midis tyre kishte edhe nga ata q? nuk e p?rmbanin dot veten dhe u thoshin shok?ve: ?T'u biem...“
4. Kur fjal?t e autorit ndodhen n? mes t? fjal?ve q? riprodhohen, thonj?zat vihen n? fillim e n? fund, n? qoft? se pas fjal?ve t? autorit nuk vihet pik?:
?Ismali q? i ri kur ishte student,— tregon nj? nga shok?t e tij t? shkoll?s, - ishte i talentuar, q? at?her? ai skicoi disa nga librat q? dol?n disa vite m? pas ...“
Po, n? qoft? se pas fjal?ve t? autorit vihet pik?, t? dyja pjes?t q? formojn? fjal?t e riprodhuara, vihen n? mes thonj?zash:
?do dit? ne pritnim nisjen, m? keq nga t? gjith? i vinte gjyshes. At? s'e mbante vendi. ?Po si k?shtu, more bijt? e n?n?s, do t? m? lini vet?m?“ - na pyeste ajo me dashuri. – ?Do t? mbetet e shkret? kjo n?na pa ju !“
§ 117. Mbyllen n? thonj?za fjal? me ngarkes? emocionale (ironi etj.) ose q? jan? p?rdoren me nj? kuptim t? ve?ant?:
N? shtyp fjal?t q? p?rdoren me nj? kuptim t? ve?ant? ose q? kan? ngarkes? emocionale, mund t? dallohen edhe me nd?rrimin e karakterit t? shkronjave.
N?p?r abetare dhe libra k?ndimi kishte lexuar kaq her? fjal?n ?Atdhe“.
Sh?nime 1. Kur nj? fjal?, grup fjal?sh ose fjali, pjes? t? nj? periudh?, t? mbyllura n? thonj?za, ndodhen n? fund t? fjalis? a t? periudh?s, shenja e pik?simit e fjalis? a e periudh?s vihet pas thonj?zave:
K?tu del roli i madh q? ka pasur dhe ka Evropa n? ecjen e Shqip?ris?, ?Shqip?ria do t? b?het pjes? e saj“.
2. Duhet t? p?rdoren t? dyja llojet e thonj?zave, n? qoft? se bie rasti t? p?rdoren thonj?zat brenda nj? teksti t? mbyllur n? thonj?za:
?Ne t? dy ishim ulur pran? e pran? n? shezlong? dhe d?gjonim muzik?. Tani i kishim kaluar t? 50-at. F?mij?t kushedi si do t? thon? ‘K?to k?ng? jan? t? vjetra, q? para se ne kemi lindur’“.
§ 118. T? vihen mes thonj?zash parrudhat etj., kur jepen pas fjal?ve parrudh?, thirrje, porosi, l?vizje etj.;
Parrudha e Partis? Demokratike ?sht? ?Shqip?ria n? Evrop?“
§ 119. N? thonj?za vihen, kur jepen n? tekst, edhe emrat e p?rve??m a togfjal?shat q? em?rtojn?:
a) gazeta, revista, libra, vepra muzikore, filma:
A e lexove sot gazet?n ?Drita“?
Teatri yn? vuri n? sken? dram?n ?Toka jon?“.
Tek ?Ulisi“ i Xhojsit, u ndjeva si nj? lexues elit?.
V?rejtje: emrat e librave, filmave, gazetave dhe revistave mund t? mos vihen n? thonj?za me kusht q? ato t? shkruhen me shkronja t? pjerr?ta;
shembuj:
i) Jul Variboba shkroi vepr?n Gjella e Sh?n M?rís Virgj?r.
ii) Ai na tha se K?nka e sprasme e Bal?s ?sht? poema romantike m? e bukur.
Ose n?se teksti ?sht? i shkruar n? shkronja t? pjerr?ta, at?her? titulli s'duhet t? jet? n? t? pjerr?ta;
i) Dihet se Lumi i vdekur dhe N? k?rkim t? koh?s s? humbur jan? romane voluminoze.
b) rrug?, bulevarde, sheshe, stadiume, lagje, hotele, kinema, teatro, nd?rmarrje, kooperativa, uzina, kombinate, hidrocentrale, vapor?, shkolla etj.:
Jo ai banon n? rrug?n ?Bardhyl“.
Rr. ?Martin Camaj“, nr. 28, Prishtin?.
Sot luhet te stadiumi ?Dinamo“.
Ne t? gjith?, kishim mbaruar politeknikumin ?7 n?ntori“.
Por, emrat e rrug?ve, shkollave etj., n? tabela nuk vihen n? thonj?za, pra, n? tabel? duhet t? jet? vet?m k?shtu:
Gjimnazi Jakov Xoxa. (pa pik? n? fund)
Sheshi Sk?nderbeu.
Gjithashtu, n? poezi kur jepet shembulli, s'ka pse titulli t? jet? n? thonj?za, p.sh.
Heshtja
Cigarja u dogj gjer n? fund
Mbi tryez? gjumi m? mori
N? xham era perdet i tund
Dhe hesht koridori.
Me kok? n? tryez? t? flesh
Te shoh?sh ?ndrra t? blerta
Sa ndot!...Te zgjohesh e prap? te gjesh
N? qoshe t? vjellat e l?na nga jeta.
(Drit?ro Agolli)
Em?rtime t? tilla, si: Hoteli i Gjuetar?ve etj., q? kan? n? p?rb?rjen e tyre emrat e p?rgjithsh?m t? p?rmendur n? k?t? pik? nuk vihen n? thonj?za:
Kaluam af?r Hotelit t? Guetar?ve por nuk kishim koh? t? ndalonim, as p?r kafe.
urdhra:
Urdhri ?Naim Frash?ri“.
Titulli ?Artist i Popullit“.
g) markat e cigareve, pijeve, makinave etj.:
Merr nj? ?Tarabosh“, ?sht? i fort?.
Po gjete ?Narta“ ose ?Shesh i zi“, merr tri-kat?r shishe.
d) emra konvencional? sidomos t? sfer?s ushtarake:
Kjo radioloj? njihet me emrin ?Buza e bredhit“.
§ 120. N? vepra shkencore vihet n? thonj?za p?rkthimi a shpjegimi i nj? fjale t? huaj ose p?rkthimi n? gjuh? t? huaj i nj? fjale shqipe:
K?shtu, bie fjala, p?rkimet leksikore rumune-shqiptare: briu ?brez“.
... termi ?i prejardhur“ ?sht? p?rdorur me kuptimin e fr?ngjishtes ?dérivé“.